Giáo dục giới tính cho học sinh trung học phổ thông
Giáo dục giới tính đối với người Việt Nam cho đến nay vẫn còn là một chủ đề xa lạ và nhạy cảm. Nhưng nếu chúng ta không có những định hướng kịp thời và đúng đắn về giáo dục giới tính, các em sẽ phải gánh chịu những hậu quả khó lường. Như vậy việc Giáo dục giới tính cho học sinh Trung học phổ thông (THPT) như thế nào là hiệu quả và vì sao nên giáo dục giới tính cho các em luôn là đòi hỏi cấp thiết, nhất là trong giai đoạn hiện nay.
1. Thực trạng của tình trạng giáo dục giới tính cho học sinh THPT
Hiện nay, việc nhận thức của học sinh về mục đích giáo dục giới tính trong các nhà trường còn rất hạn chế, hầu như các em còn chưa có được những hiểu biết một cách đầy đủ, cần thiết về vấn đề giáo dục giới tính như: Giữ gìn lối sống đạo đức lành mạnh; Phòng tránh bị xâm hại tình dục; Tránh được các bệnh lây qua đường tình dục; Để học sinh không quan hệ tình dục bừa bãi trước tuổi trưởng thành; Tránh được những hệ quả xấu của những hành động bồng bột; Biết phương pháp giữ vệ sinh cá nhân; Giáo dục những suy nghĩ đúng đắn về hai giới tính; Giáo dục về sự phát triển nhân cách; Có những hành động đối với người khác phái một cách đúng đắn; Giáo dục những hành vi đúng đắn về hai giới tính…
Thực trạng đó đã gây ra những hậu quả đáng tiếc về cả thể chất và tinh thần cho các em, có thể phải trả những cái giá rất đắt khiến bố mẹ và chính bản thân các em phải hối hận cả đời. Các em sẽ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật, bị xã hội lên án và thậm chí bỏ lỡ cả tương lai…
Trước thực tế đó, bản thân tôi là một giáo viên dạy Ngữ Văn và đã có nhiều kinh nghiệm trong công tác Đoàn, công tác giảng dạy và đặc biệt đang trực tiếp làm công tác chủ nhiệm lớp 10 luôn trăn trở với câu hỏi “Lý do nào khiến học sinh lại quan hệ tình dục sớm ở lứa tuổi học đường?”. Điều này đã trở thành vấn nạn nhức nhối từ lâu và đang ngày càng diễn biến phức tạp dù có sự vào cuộc của các cơ quan chức năng như nhà trường, gia đình và cả xã hôi.
2. Sự cần thiết của việc phải giáo dục giới tính cho học sinh THPT
Hiện nay, ở Việt Nam tình trạng quan hệ tình dục ở lứa tuổi vị thành niên bao gồm cả học sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông đang ở mức báo động bởi việc giáo dục về tình dục chưa được thực hiện đúng thời điểm và đúng cách bởi không phải ai cũng nhận thức được rõ những hậu quả đau lòng phía sau việc học sinh quan hệ tình dục sớm.
Với các em nữ sinh, quan hệ tình dục không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tâm sinh lý mà còn khiến các em bước vào cuộc sống bế tắc khi học hành dang dở, làm mẹ quá sớm khi chưa sẵn sàng, phải nạo phá thai, thậm chí nhiều em vì xấu hổ đã nghĩ đến việc tự tử.
Trong khi đó, với các nam sinh, việc quan hệ tình dục có thể khiến các em phải trả giá đắt, hối hận cả đời khi bị khởi tố, bị dư luận lên án, tương lai lỡ dở…Bởi theo quy định của pháp luật, việc quan hệ với trẻ em dưới 16 tuổi sẽ phải chịu tội. Đã có không ít trường hợp đau lòng xảy ra khi các bạn nam sinh 17, 18 tuổi quan hệ với người yêu 12, 13 tuổi để rồi phải trả giá bằng những năm tù giam dài, ảnh hưởng vô cùng lớn đến cuộc sống của các em.
Vậy tại sao học sinh quan hệ tình dục từ rất sớm và vấn đề này đã trở thành vấn đề nhức nhối được đặt ra từ lâu? Với mỗi vụ việc như vậy, xã hội lên án, cơ quan chức năng lại tích cực vào cuộc đề ra những giải pháp chấn chỉnh nhưng thực trạng trên vẫn diễn biến phức tạp. Thực tế, những vụ học sinh quan hệ tình dục sớm là hệ quả của một quá trình bỏ bê, sao nhãng, lảng tránh chuyện giáo dục giới tính trong suốt thời gian dài của gia đình, nhà trường, đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm – người phụ trách, quản lý trực tiếp học sinh tại trường học.
Tôi đã từng viết sáng kiến kinh nghiệm về vấn đề này vào năm học 2016 – 2017 nên cũng đi sâu tìm hiểu vấn đề này. Và cho đến những năm gần đây, tôi nhận thấy học sinh thời nay thường tò mò và muốn thử cảm giác lạ sớm hơn lớp người trước do việc dậy thì sớm (hiện nay có những trẻ mới ở lớp 3 hay lớp 4 đã dậy thì) và đặc biệt là sự tiếp cận thông tin quá nhiều về tình dục từ Internet. Bên cạnh đó, có khi cả nhà trường, gia đình đều có tâm lý ngại ngùng khi đề cập đến vấn đề tình dục. Thầy cô và bố muốn tôn trọng quyền cá nhân của các em nên luôn né tránh những câu hỏi liên quan đến chủ đề này. Thực trạng đó đã vô tình tạo một tâm lý tương tự cho các em, khiến các em vừa không có sự hiểu biết về kiến thức tình dục an toàn, lại vừa không dám chia sẻ và xin giúp đỡ khi có vấn đề xảy ra.
Vì vậy, các em sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn trong cuộc sống, gây ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý, sức khỏe của bản thân.
3. Giáo dục giới tính cho học sinh THPT như thế nào?
Bản thân tôi nhận thấy để việc giáo dục giới tính hiệu quả, cha mẹ, thầy cô cần là người nắm vững kiến thức và cởi mở hơn, cung cấp cho các em theo cách dễ hiểu nhất mà không nên có sự né tránh.
Việc giáo dục giới tính, không phải chỉ nói về tình dục mà còn xoay quanh rất nhiều vấn đề cấp thiết khác như:
– Giữ gìn lối sống đạo đức lành mạnh;
– Phòng tránh bị xâm hại tình dục;
– Tránh được các bệnh lây qua đường tình dục;
– Tránh được những hệ quả xấu của những hành động bồng bột;
– Biết phương pháp giữ vệ sinh cá nhân;
– Giáo dục những suy nghĩ đúng đắn về hai giới tính;
– Giáo dục về sự phát triển nhân cách;
– Có những hành động đối với người khác phái một cách đúng đắn;…
Đối với chủ đề này, từ thực tế bản thân tôi nhận thấy người giáo viên cần cởi mở để tạo không khí thoải mái. Khi các em đã có tâm thế thoải mái, các em cũng sẵn sàng chia sẻ tất cả những băn khoăn, những điều khó nói của bản thân. Trong trường hợp đó, bố mẹ và thầy cô (phần lớn các em dễ chia sẻ với mẹ và cô giáo) cần sẵn sàng trả lời và gỡ bỏ mọi thắc mắc của học trò để các em có thể hiểu hơn vấn đề liên quan đến giới tính. Chúng ta nên để các em biết rằng, tình yêu tuổi học trò, tình dục không phải là chuyện cấm kỵ mà là một phần của tự nhiên. Các em cần hiểu rõ về giới tính, sức khỏe sinh sản và quan hệ tình dục an toàn. Đó là những kiến thức vô cùng cần thiết mà các em cần được biết.
Ở các trường trung học phổ thông (THPT) – các em học sinh đang ở lứa tuổi vị thành niên, giáo viên cần có những buổi trò chuyện, tâm sự một cách nghiêm túc và tự nhiên, cởi mở về chủ đề giáo dục giới tính cho học sinh và có những lời khuyên kịp thời. Nếu được như vậy, các em học sinh cũng dễ dàng hơn trong việc trao đổi thông tin, thậm chí là những chuyện thầm kín của bản thân về chủ đề giáo dục giới tính. Việc giáo dục giới tính trong nhà trường mang lại hiệu quả vô cùng cần thiết, giúp các em học sinh:
– Hiểu biết hơn về cơ thể của bản thân
– Biết cách chăm sóc sức khỏe sinh sản
– Giúp các em tránh những tình huống phiền toái
– Biết cách tự bảo vệ bản thân
– Giúp học sinh xây dựng đời sống tình cảm lành mạnh
– Giúp học sinh tránh xa tệ nạn xã hội
– Gia tăng sự tự tin, bản lĩnh cho học sinh
– Giúp học sinh phát triển nhân cách toàn diện
Ở các gia đình, các bậc cha mẹ cố né tránh việc trao đổi những vấn đề này với con cái càng lâu càng tốt. Vì họ luôn sợ rằng con mình biết quá sớm. Các bậc cha mẹ chờ đợi con cái hỏi họ thì họ mới suy nghĩ xem liệu có cần thiết nói với con hay không? Khi được con hỏi về vấn đề này, họ lại lảng tránh sang chuyện khác. Như thế, họ tạo cho con mình ý thức không nên đi vào những vấn đề của người lớn. Để tránh được những sai lầm vì không hiểu biết về giới tính và tình dục, các bậc cha mẹ và người thân trong gia đình, đặc biệt là vai trò của người mẹ cần cung cấp cho các em những kiến thức về tình bạn, tình yêu, cấu tạo và chức năng của cơ quan sinh sản, những chuẩn mực trong quan hệ với người khác giới. Cha mẹ giáo dục cho con cái vấn đề giới tính phải hết sức tế nhị, nghiêm túc giảng giải cho con những điều cần hiểu biết. Người cha thường tâm sự với con trai và mẹ tâm sự với con gái, nhắc nhở chúng phải biết giữ gìn vệ sinh đảm bảo sức khoẻ. Nhất là đối với con gái và ở độ tuổi dậy thì, người mẹ phải tâm sự trao đổi với con nhiều hơn, nói cho con hiểu thế nào là bạn khác giới, giới hạn của tình bạn, hiện tượng kinh nguyệt, tuổi tốt nhất cho lần có thai đầu tiên, những dấu hiệu có thai… để con cái có thể tránh được những điều xấu có thể xảy ra trong cuộc sống.
4. Các chủ đề về giáo dục giới tính
Việc giáo dục giới tính không đơn giản chỉ là giảng dạy những kiến thức liên quan đến tình dục mà bao gồm nhiều chủ để cần thiết mà người lớn cần truyền đạt cho các em như:
– Đặc điểm giải phẫu, chức năng của bộ phận sinh dục
– Hiểu biết về dậy thì và kinh nguyệt
– Kiến thức liên quan đến sinh sản và những biện pháp tránh thai hiệu quả, an toàn
– Các bệnh liên quan đến tình dục
– Tình bạn khác giới và tình yêu tuổi học trò…
Thực chất các chủ đề này, các em được học rất chi tiết ở bậc trung học cơ sở nên đã có những hiểu biết nhất định nhưng cũng cần được cập nhật một cách thường xuyên, liên tục để không những cần thiết, tốt cho các em mà còn cả cho gia đình, nhà trường và xã hội.
Trên đây là một vài ý kiến của cá nhân tôi về việc giáo dục giới tính cho học sinh ở bậc THPT.
Người viết: Nguyễn Liên